Fairtrade cijfers 2023 tonen aan: diversiteit bloeit, maar groei blijft een uitdaging

Sporten, strijken, bloemschikken of gewoon kokerellen? Sinds 2023 kan het allemaal Fairtrade dankzij een steeds groeiend divers aanbod aan eerlijke producten. Want in 2023 werden maar liefst 476 nieuwe Fairtrade producten gelanceerd. Van energierepen bij Decathlon, tot strijkhoezen bij Brabantia en trosanjers bij Aldi. Een waaier aan producten, smaken en kleuren. En ook bij de Fairtrade klassiekers zoals koffie en chocolade werd het aanbod in 2023 meer divers. Maar een grotere diversiteit vertaalt zich moeizaam in meer impact. Want ook al gaat de marktwaarde er met 6% op vooruit – hoofdzakelijk dankzij de inflatie – en klopt ze in 2023 af op 330 miljoen euro, de Fairtrade premie – als belangrijkste impact indicator – daalt wel met 4,6%. Met name voor koffie en bananen is de uitdaging het grootst. Desondanks houdt het label stand in België en verandert het marketaandeel voor Fairtrade koffie, bananen en cacao nauwelijks. En dit dankzij de inzet van de vele bedrijven die zich volop engageren voor eerlijke handel. Zo blijkt uit de « Fairtrade Frontrunner Scorecard », die voor de tweede keer werd ingezet om Fairtrade partners te rangschikken naargelang hun engagement voor eerlijke handel. Retailers Lidl, Aldi, Colruyt en Bio-Planet krijgen de hoofdprijzen bij de retailers, terwijl Oxfam Fair Trade, Galler, Fruit at Work en Miko bij de merken de eerste plaatsen wegkaapten. Fairtrade toont zich dan ook strijdvaardig om samen met hen de toekomst tegemoet te gaan, en hoopt dat deze "Frontrunners" als voorbeeld zullen dienen voor alle andere partners die nog verder willen gaan in hun Fairtrade engagement, om een zo groot mogelijke impact te hebben.

2023 was onmiskenbaar het jaar waarin het gamma Fairtrade producten groeide in diversiteit en in smaak, zo blijkt uit het jaarrapport dat de organisatie vandaag publiceert. Maar liefst 476 nieuwe Fairtrade gecertificeerde producten vonden dit jaar hun weg naar de Belgische markt, goed voor een brede waaier aan producten. Zo lanceerde Decathlon afgelopen jaar Fairtrade energierepen en proteïnepoeders op de markt, ontwikkelde Brabantia Fairtrade strijkhoezen en zette Aldi voor het eerst trosanjers uit eerlijke handel in de winkelrekken. En ook binnen de Fairtrade klassiekers koffie en chocolade werden nieuwe producten en smaken ontwikkeld. Zo lanceerde Guylian chocolade zeevruchten in een nieuwe (h)eerlijke fondant variant, bracht Colruyt twee nieuwe chocoladetabletten in het Boni assortiment op de markt én lanceerde JAVA koffie een nieuwe ‘single origin’ koffie uit een Fairtrade vrouwencoöperatie in Rwanda. Een groot en divers aanbod dus, voor elk type consument.

Groei blijft een uitdaging

Maar een divers en smaakvol aanbod leidt niet noodzakelijk tot meer impact. De markt voor Fairtrade producten groeide weliswaar met ongeveer 6% door de inflatie en klopt in 2023 af op 330 miljoen euro, tegenover 312 miljoen euro in het vorige jaar. Maar op het vlak van de Fairtrade premie, één van de belangrijkste impact indicatoren van Fairtrade, valt een lichte achteruitgang waar te nemen van 4,6%, goed voor 3,85 miljoen euro. Met name op Fairtrade koffie (-9,4%) en op Fairtrade bananen (-6,2%) is de terugval in premie het grootst. Die terugval wordt wel voor een stuk gecompenseerd door de groei op Fairtrade cacao (+2,8%), die nu definitief Fairtrade koffie voorbijsteekt als belangrijkste Fairtrade product op de Belgische markt. En ook op bloemen (+12,1%), katoen (+2,1%) en suiker (+8,9%) is er een groei waar te nemen. Wanneer ook wordt gekeken naar marktaandeel zien we dat Fairtrade goed stand houdt met een stijging van 0,7 procentpunt voor cacao, een daling van 0,3 procentpunt voor koffie en van 1,8 procentpunt voor bananen.

Maar dankzij de inzet van tal van Frontrunners…

Een eerder positieve conclusie dus, want ondanks het gebrek aan significante groei op koffie en bananen, kan Fairtrade rekenen op het vertrouwen en engagement van tal van bedrijfspartners die voor het label kiezen om aan hun duurzaamheidsambities bij te dragen. “Frontrunners”, die door Fairtrade Belgium voor de tweede keer op rij geanalyseerd werden aan de hand van een scorecard, een instrument dat het engagement van partners meet door te kijken naar verschillende aspecten: het bedrag aan Fairtrade-premie dat wordt gegenereerd, de communicatie- en marketinginspanningen, maar ook hun extra engagement via terreinprojecten en positionering in het publieke debat. Dit jaar wonnen retailers Lidl, ALDI, Colruyt en Bio-Planet een award, en aan de merkenzijde sleepten Oxfam Fair Trade, Galler, Fruit at Work en Miko prijzen in de wacht. Fairtrade België is trots op zijn geëngageerde partners en is ervan overtuigd dat deze "Frontrunners" als voorbeeld zullen dienen voor alle andere partners die nog verder willen gaan in hun Fairtrade engagement, om een zo groot mogelijke impact te hebben.

… is Fairtrade strijdvaardiger dan ooit

"Niet alleen is er nu een breed Fairtrade aanbod voor elk type consument", stelt Philippe Weiler, CEO van Fairtrade Belgium, "Met de aankomende wetgevingen zoals de Europese ontbossingswet en de richtlijn rond ketenzorg, zien we dat bedrijven meer en meer op ons rekenen voor de nodige ondersteuning".

“2023 kenmerkt zich vooral in een horizontale groei en dus een grotere diversiteit aan producten, maar minder in verticale zin en groei in omzet”, stelt Philippe Weiler, CEO van Fairtrade Belgium. “Toch heb ik veel vertrouwen in de toekomst. Niet alleen is er nu een breed Fairtrade aanbod voor elk type consument, met de aankomende wetgevingen zoals de Europese ontbossingswet en de richtlijn rond ketenzorg, zien we dat bedrijven meer en meer op ons rekenen voor de nodige ondersteuning. De scorecard bevestigt dit en toont aan dat het vertrouwen in Fairtrade hoog is én hoog blijft. We zijn een robuust antwoord voor heel wat uitdagingen waar onze commerciële partners tegenaan lopen. En dankzij hun inzet, kunnen we consumenten ook meer en meer die nodige zekerheid te geven dat wat ze kopen, oké is.”