Fairtrade groeit, maar duurzame ketens vragen om nog meer investeringen

Fairtrade zette in 2024 opnieuw mooie stappen in België. De marktwaarde van Fairtrade-producten steeg met 6,4% tot 351,8 miljoen euro, en ook de impact bleef duidelijk merkbaar: dankzij hun aankopen droegen Belgische consumenten bijna 4 miljoen euro aan Fairtrade-premies af aan boer.inn.en en werknemers wereldwijd. Een sterke prestatie! Toch blijft er werk aan de winkel. Fairtrade roept Belgische bedrijven én de overheid op om nu écht door te pakken en hun duurzaamheidsambities waar te maken. Voor de boer.inn.en, voor het klimaat, én voor hun eigen toekomst – want investeringen in eerlijke ketens zijn cruciaal om te voldoen aan de groeiende vraag van consumenten naar ethische producten en om grondstoffentekorten het hoofd te bieden. Tijd voor actie dus, zodat eerlijke handel de norm wordt.

Groei in 2024

Fairtrade deed het goed in 2024 en noteerde een bescheiden, maar betekenisvolle groei. Die groei is vooral toe te schrijven aan de sterke prestaties van de Fairtrade-cacaosector, die inmiddels een indrukwekkend marktaandeel van 22,3% bereikt. Ook andere vertrouwde Fairtradeproducten zoals bananen (19,5%) en koffie (4,4%) lieten een mooie toename zien. Die positieve evoluties zorgen voor een grotere impact op het terrein. Fairtrade meet die impact aan de hand van de Fairtrade-premie: een extra som geld bovenop de aankoopprijs, bestemd voor sociale en economische projecten van de boer.inn.en- en werknemersorganisaties. In 2024 werd via de Belgische markt 3,94 miljoen euro aan premie gegenereerd – een stijging van 2,4% ten opzichte van 2023. Belangrijke retailpartners zoals Lidl, Aldi, Delhaize,Colruyt en Carrefour, evenals geëngageerde Belgische merken zoals Oxfam Fair Trade, Charles Liégeois en La Chocolaterie Galler droegen hier in belangrijke mate toe bij. Ook nieuwe spelers zoals modeketen Bel&Bo, Hamlet en Vandenbulcke, die zich in 2024 aansloten bij de Fairtradebeweging, droegen hun steentje bij aan deze positieve trend.

Engagement van bedrijven bouwt verder op Fairtrade

Mooie resultaten dus, met Fairtrade cacao en chocolade als mooiste voorbeeld: ‘We zijn enorm dankbaar voor de blijvende steun van Belgische bedrijven en consumenten,’ zegt Philippe Weiler, directeur van de organisatie. ‘Met name op chocolade zien we opnieuw een sterke groei, zowel op vlak van certificering, als bij partners die een stap verder willen gaan in hun engagement richting leefbare inkomens. Het Boni assortiment van Colruyt past bijvoorbeeld in dit rijtje’. En ook in andere productcategorieën wordt er verder op Fairtrade gebouwd om te zorgen voor betere inkomens voor boer.inn.en en arbeiders. Zo betaalt Lidl sinds vorig jaar betere lonen aan de arbeiders op de bananenplantages waarvan ze bananen aankoopt om voor hen bij te dragen tot leefbare lonen.

'Op chocolade zien we opnieuw een sterke groei, zowel op vlak van certificering, als bij partners die een stap verder willen gaan in hun engagement richting leefbare inkomens. Het Boni assortiment van Colruyt past bijvoorbeeld in dit rijtje’ - Philippe Weiler, CEO Fairtrade Belgium.

Maar meer is nodig om duurzaamheidsambities waar te maken: tijd voor versnelling!

Hoewel veel bedrijven - en zeker retailers - hun Fairtrade-engagement verder uitdiepen, moeten ook de achterblijvers nú in actie komen. ‘De Fairtrade-premie in België blijft al enkele jaren hangen tussen 3,5 en 4 miljoen euro. Dat is te weinig’, benadrukt Philippe Weiler. ‘Voor een echte doorbraak, waarbij Fairtrade de standaard wordt, moeten we samen een versnelling hoger schakelen’. Extra urgent is dit voor Fairtradekoffie - ironisch genoeg het allereerste Fairtrade-product in België, dat hier al ruim 30 jaar te krijgen is. ‘Net voor deze pionier is een stevigere basis cruciaal. We hebben méér bedrijven nodig die de handschoen oppakken’, aldus Weiler. De oproep is duidelijk: verbreed de basis, verdiep het engagement en versnel samen de transitie. Alleen zo evolueert eerlijke handel van uitzondering naar regel.

'Om van Fairtrade echt de standaard te maken, moeten we samen een versnelling hoger schakelen’ - Philippe Weiler, CEO Fairtrade Belgium

Eerlijke handel loont - voor iedereen

Dat Fairtrade zorgt voor betere inkomsten voor boer.inn.en en een positieve impact op het klimaat, is duidelijk. Maar ook voor bedrijven zelf is investeren in eerlijke handel pure winst. Door nu te kiezen voor duurzame chocolade, koffie en bananen, bestendigen ze hun eigen business en spelen ze in op de groeiende consumentenvraag naar ethische producten. En de overheid kan deze transitie versnellen ‘Er zijn genoeg mogelijkheden’, zegt Weiler. ‘Van een verlaagd BTW-tarief voor Fairtrade-producten tot nieuwe samenwerkingsverbanden zoals Beyond Chocolate. Maar wat écht verschil maakt? Wetgeving die eerlijke handel verplicht stelt - zodat het Fairtrade-label op termijn overbodig wordt’. De tijd van praten is voorbij - tijd voor actie!