Fairtrade zet een belangrijke stap vooruit naar betere lonen voor arbeiders in de bananensector

Goed nieuws voor de arbeiders op Fairtrade bananenplantages: het nieuwe, hogere Fairtrade minimumloon treedt vanaf vandaag in werking. Voortaan krijgen arbeiders op Fairtrade gecertificeerde bananenplantages een nettoloon dat minimum 70% van het leefbare loon omvat.  In totaal betekent dit voor meer dan 12.000 arbeiders op bananenplantages een loonsverhoging tot 15%. Die loonsverhoging maakt deel uit van een bredere aanpak, waarbij de organisatie wil zorgen voor een leefbaar inkomen voor arbeiders op Fairtrade bananenplantages. Om ervoor te zorgen dat alle arbeiders op bananenplantages toegang hebben tot een leefbaar loon, is er echter meer nodig: een samenwerking binnen multi-stakeholderplatformen en een wettelijke verankering van het recht op een leefbaar loon. In afwachting van deze initiatieven, maakt Fairtrade nu alvast meer dan ooit het verschil. Dus Belgische retailers, doen jullie mee?

Vandaag op 1 juli treedt het nieuwe Fairtrade minimumloon voor arbeiders op bananenplantages in werking. Dit loon bedraagt vanaf nu 70% van het nettoloon dat arbeiders nodig hebben om een goed leven te kunnen leiden, het zogenaamde leefbaar loon.  Daarnaast worden ook additionele maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de kloof tussen het Fairtrade  minimum loon en een leefbaar inkomen zo snel mogelijk gedicht wordt. Een leefbaar loon is het loon dat mensen nodig hebben om te kunnen voorzien in voeding, gezondheidszorg, onderwijs en andere basisbehoeften voor henzelf en hun gezin, en dat hen in staat stelt wat over te houden voor onvoorziene gebeurtenissen.  Voor de arbeiders op de Fairtrade bananenplantages in West-Afrika en de Dominicaanse Republiek is het verschil het grootst en gaat het om een loonsverhoging van om en bij de 15%. Niet enkel daar, maar wereldwijd zullen alle arbeiders op Fairtrade bananenplantages dit hogere minimumloon krijgen, zelfs daar waar het wettelijke minimumloon lager ligt. In totaal gaat het loon van meer dan 12.000 arbeiders er duidelijk op vooruit. "Fairtrade heeft ingezien dat het huidige minimumloon niet volstaat om in onze behoeftes te voorzien”, zegt Minel Bellamy, een bananenarbeider en voorzitter van het Fairtrade-arbeidersnetwerk in de Dominicaanse Republiek. “Dankzij dit nieuwe, eerlijkere loon zullen we beter voor onszelf kunnen zorgen en zullen wij geld kunnen sturen naar onze families in Haïti".

Een strategie voor leefbare lonen voor arbeiders op bananenplantages

Het verhoogde basisloon maakt deel uit van de strategie van Fairtrade om te zorgen voor leefbare lonen voor arbeiders op bananenplantages, en gaat samen met de verplichting voor hun werkgevers om met de vakbonden afspraken te maken om stappen te ondernemen om de resterende kloof met het leefbare inkomen te overbruggen. Er kan hiervoor ook beroep worden gedaan op de Fairtrade premie, die voor een deel als aanvullend inkomen kan worden ingezet. Bedrijven die bananen afnemen, kunnen zich ook extra engageren door per doos bananen een bijkomende bijdrage te betalen om de kloof met een leefbaar inkomen 100% te dichten. Daarnaast zet Fairtrade ook haar werk verder om vakbonden te versterken en ervoor te zorgen dat leefbare lonen geworteld zijn in collectieve onderhandelingen.  De organisatie ontwikkelt ook op maat gemaakte programma's die de specifieke onderliggende oorzaken van lage lonen en uitdagingen per herkomst aanpakken, zoals bijvoorbeeld loonverschillen tussen mannen en vrouwen.

Een leefbaar loon via Fairtrade en …

Fairtrade zet dus concrete stappen om ervoor te zorgen dat arbeiders op Fairtrade bananenplantages loon naar werk krijgen. Om ervoor te zorgen dat arbeiders op ALLE bananenplantages toegang hebben tot een leefbaar loon, is er echter meer nodig. Multi-stakeholderplatformen waarbij alle actoren over de hele keten heen concrete engagementen aangaan voor leefbare lonen en inkomens, kunnen hierin een grote rol spelen. Het Beyond Chocolate partnerschap zet hierin belangrijke stappen voorwaarts. Ook het lopende proces voor de wet op de zorgplicht zou, mits een verankering van het recht op een leefbaar loon, een grote vooruitgang betekenen. Maar voorlopig is het voornamelijk via Fairtrade bananen in supermarkten dat we ervoor kunnen zorgen dat de arbeiders op bananenplantages een eerlijk loon krijgen. En daar is zeker nog werk aan de winkel: het marktaandeel van Fairtrade bananen in België is momenteel 21,5%. Een mooie prestatie, maar dit kan absoluut nog naar omhoog. In Zwitserland bijvoorbeeld hebben Fairtrade bananen een aandeel van maar liefst 56%. Terwijl onze duivels het misschien nog zullen moeten opnemen tegen de Zwitsers op het EK, kunnen we misschien al op het vlak van Fairtrade bananen proberen om hen te verslaan? Belgische retailers, doen jullie mee?