Geef kleinschalige producenten hun ‘fair share’ in het gevecht tegen klimaatverandering

• Kleinschalige producenten zorgen wereldwijd voor 35% van het geproduceerde voedsel.
• Momenteel hebben ze slechts toegang tot 2% van de wereldwijde financiering om de gevolgen van de klimaatverandering aan te pakken.
• Fairtrade pleit daarom voor meer erkenning voor de belangrijke rol van kleinschalige producenten om de klimaatcrisis aan te pakken en bij te dragen tot duurzame voedselsystemen.

Willen we de toekomst van chocolade, koffie maar ook van pakweg  wortels, rammenas of  schapenkaas veiligstellen? Dan moeten de miljoenen kleinschalige producenten die hiervoor zorgen dringend eerlijk worden vergoed, óók voor hun stijgende (on)kosten door de economische crisis en de klimaatverandering. Met deze boodschap is Fairtrade aanwezig op de COP 27, de hoogmis van het klimaatgebeuren. Slechts 2% van de mondiale klimaatfinanciering gaat momenteel naar kleinschalige producenten. Een cijfer dat dringend de hoogte in moet, zeker als je weet dat ze instaan voor niet minder dan 35% van de mondiale voedselproductie. Overheden moeten daarom hun belofte waarmaken om jaarlijks 100 miljard dollar aan klimaatfondsen te voorzien én ze moeten ervoor zorgen dat deze toegankelijk zijn voor kleinschalige producenten. Ook bedrijven spelen hierin een rol doordat ze moeten zorgen voor faire prijzen. Prijzen die niet enkel de stijgende productiekosten dekken, maar die kleinschalige producenten toestaan om te investeren in een duurzame productie voor de toekomst. Dringend tijd dus, dat kleinschalige producenten toegang krijgen tot hun ‘fair share’ zodat ze het gevecht met de klimaat- én economische crisis ten volle aankunnen.

Met zo’n 475 miljoen zijn ze wereldwijd, de kleinschalige producenten die in Afrika, Azië en Latijns-Amerika cacao, koffie, katoen, enz. produceren, maar die ook bij ons – weliswaar in kleiner getale - zorgen voor groenten, fruit, vlees en zuivel. Kleinschalige producenten bewerken percelen land die niet groter zijn dan 2 hectare. Samen zorgen ze gemiddeld voor 35% van het wereldwijde geproduceerde voedsel dat we dagelijks verorberen. Bij koffie en cacao loopt hun aantal nog veel hoger op en zorgen kleinschalige producenten voor ongeveer 70 à 80% van de productie. Hun aandeel op ons bord en in onze tas mag dus niet worden onderschat. Jammer genoeg is dat net wat er gebeurt: de waarde van kleinschalige producenten wordt onvoldoende erkend en ze trekken systematisch aan het kortste eind.

Toegenomen druk

Zo zetten de toegenomen problemen ten gevolge van de COVID-pandemie en de stijgende productiekosten door de economische crisis, de kleinschalige producenten extra onder druk. En ook de kosten nodig om zich aan te passen aan hittegolven, droogtes, overstromingen en de algemene onvoorspelbaarheid van het klimaat door de klimaatverandering, dienen kleinschalige producenten zelf te dragen.  

“De prijs van meststoffen is de afgelopen tijd verdrievoudigd en ook de prijs van benzine voor het transport van de cacaobonen swingt de pan uit. De opbrengsten gaan dan ook zienderogen achteruit”, Yesson Moussa Yeo, directeur van Yeyasso, een Fairtrade gecertificeerde cacaocoöperatieve in Ivoorkust.

“Zelfs al is de cacaoprijs recentelijk gestegen met ongeveer 12 eurocent/kg, deze stijging valt in het niks door de stijgende productiekosten”, stelt Yesson Moussa Yeo, directeur van Yeyasso, een Fairtrade gecertificeerde cacaocoöperatieve in Ivoorkust. “De prijs van meststoffen is de afgelopen tijd verdrievoudigd en ook de prijs van benzine voor het transport van de cacaobonen swingt de pan uit. De opbrengsten gaan dan ook zienderogen achteruit”. Een ramp dus voor de kleinschalige cacaoproducenten die moeten rondkomen met 67 eurocent per dag.

’Fair Share’

Kleinschalige producenten moeten daarom nu de nodige middelen nodig om zich aan te passen aan het veranderend klimaat. Het gaat om hun rechtvaardig aandeel als belangrijke voedselproducenten: hun zogenoemde ‘fair share’. Met deze boodschap trekt Fairtrade naar COP 27 met een delegatie van Afrikaanse, Aziatische en Latijns-Amerikaanse koffie-, cacao-, bananen- en katoenproducenten. Want niet enkel bedrijven moeten een faire prijs betalen, overheden moeten ook zorgen voor een ‘fair share’  voor kleinschalige producenten door onder andere de financiële mechanismes achter klimaatfinanciering voor hen net toegankelijker te maken. Zo kunnen kleinschalige producenten hun eigen oplossingen voor hun problemen uitwerken. Momenteel gaat slechts 2% van de klimaatfinanciering naar kleinschalige producenten. Indien we in de toekomst nog onze dagelijkse kop koffie of banaan willen, hebben we er alle baat bij dat dit cijfer drastisch de hoogte in gaat. Een ‘fair share’ voor zij die in de frontlinie staan van het klimaatgevecht, want ‘climate justice’ en sociale rechtvaardigheid zijn twee zijden van dezelfde medaille.